Planowanie nurkowania

Co to jest RMV i jak je wyliczyć?

Skrót RMV oznacza minutowe zużycie gazu na powierzchni liczone w litrach. Każdyposiada trochę inne RMV i powinien je obliczyć. Najprostszym sposobem jest zanurzenie się na np. 20m i płyniecie normalnym tempem na tej głębokości przez 15-20 minut (odchylenia od głębokości nie powinny wynosić więcej niż +/- 0,5 m). Oczywiście należy przed i po zapisać "stan" manometru, z doświadczenia wiem, że zapamiętanie może się nie udać.

Przykład: Załóżmy ze w ciągu 20 minut na 20 metrach zużyliśmy 100 ata w zestawie 2x10. Jakie jest nasze RMV?

Liczymy: 100 ata x 20 litrów = 2000 litrów - tyle zużyliśmy gazu na 20 m w ciągu 20 minut.

Czyli w ciągu minuty zużywamy 2000 litrów / 20 minut = 100 l. - tyle gazu zużywamy na 20 metrach w ciągu minuty Czyli pozostało nam jeszcze policzyć zużycie na powierzchni byliśmy na 20 m, gdzie panuje ciśnienie absolutne 3 ata, chcemy wiedzieć jak będzie na powierzchni czyli przy ciśnieniu absolutnym 1 ata. Czyli 100 litrów/3 ata = 33 litry/minutę - wynik trochę duży ale dobierałem dane losowo.

Czyli mamy nasze zużycie powierzchniowe RMV = 33l/min

Co nam to daje? Otóż planując nurkowanie na np. 50m z czasem dennym 20 minut możemy obliczyć ile zużyjemy gazu... Czyli 20 minut x 33 l/min x 6 ata = 3960 L

UWAGA!!! TO JEST TYLKO i WYŁĄCZNIE ZUŻYCIE NA GŁĘBOKOSCI 50 M, TRZEBA DO TEGO DOLICZYĆ ZANURZANIE, WYNURZANIE I DEKO!!! Jak również niezbędny zapas o czym później.

Dla "średniego płetwonurka takie zużycie w zależności od: płci, wytrenowania, zabranego sprzętu (opór) waha się od 15-25 l/min. Warto także prześledzić jak zmienia się nasze zużycie w związku z wykonywaniem jakiejkolwiek pracy, stresem itp. Z reguły następuje wzrost zużycia o 5-10 l/min!!! Warto wziąść to pod uwagę...

Moje RMV to 18l/min, do liczenia przyjmuje 20 l/min, ale przy jakimkolwiek stresie czy pracy skacze mi do 25 l/min.

Warto jeszcze zwrócić uwagę, że RMV na deko będzie trochę mniejsze, gdyż na deko jesteśmy raczej w bezruchu. U mnie to 15l/min.

Planowanie gazów dennych

Przejdźmy teraz do planowania zużycia gazów dennych. Mamy już nasze RMV, dla potrzeb tego rozumowania przyjmiemy, że wynosi ono 20 l/min.

Jak Wam już wiadomo zużycie gazu na danej głębokości liczymy w litrach, w tensposób, że mnożymy nasze RMV (powierzchniowe) przez ciśnienie względne panujące na danej głębokości ( np. 40m= 5 ata) oraz przez czas przebywania na danej głębokości.

Przykład 1. Ile gazu zużyjemy w czasie 20 minut pobytu na 40m?

czyli 20 l/min x 5 ata = 100 l/min - tyle litrów/min. zużyjemy na głębokości 40 m., a więc w ciągu 20 minut zużyjemy 100 l/min x 20 min = 2000 l.

Jak to się ma do naszego nurkowania i butli nurkowych?

Jak Wam wiadomo nurkujemy z różnymi zestawami butlowymi. Może to być butla pojedyncza np. 8, 10, 12, 15 litrowa lub tez zestaw dwubutlowy np. 2x10, 2x 12 2x15 itd.

Zakładając, że nabijamy butle do 200 bar (1 bar = ok.1 ata) w butli o "danej" pojemności możemy "upchnąć" odpowiednią ilość litrów gazu. Np. butla 8 l x 200 bar = 1600 l, zestaw 2x10 x 200 bar = 4000 l. itd. Nasze nurkowanie składa się jednak nie tylko z fazy dennej lecz również z etapu zanurzania i wynurzania oraz dekompresji. Chwilowo nie będziemy obliczać zapasu gazów dekompresyjnych w butlach bocznych (o tym w dalszej części) oraz dla uproszczenia zastosujemy dekompresję liniową, tzn. powolne ciągłe wynurzanie.

Tak więc zakładajmy: prędkość zanurzania na 10 m/min., prędkość wynurzania 5 m/min (dekompresja liniowa). Czyli, na głębokość 40 m zanurzymy się w 4 minuty, a wynurzymy się w 8 minut. W jaki sposób obliczyć nasze zużycie w czasie wynurzania lub zanurzania? Sprawa jest prosta... Dla etapu zanurzania i wynurzania bierzemy średnią głębokość, a reszta tak jak przy obliczaniu zużycia dennego. Tak więc dla zanurzania...

Gł. średnia = (40 m + 0)/2 = 20 m czyli zużycie: 20 l/min x 3 ata x 4 min = 240 l.

A dla wynurzania...

Gł. średnia = (40 m + 0)/2 = 20 m czyli zużycie: 20l/min x 3 ata x 8 min = 480 l.

Stąd sumując na całym nurkowaniu zużyjemy: 240 l. + 2000 l. + 480 l. = 2720 l.

UWAGA!!! Podane czasy nurkowania i dekompresji są wymodelowane dla potrzeb przykładu. Próba zrealizowania takiego profilu nurkowego może zakończyć się ciężkimi urazami bądź śmiercią!!!

Należy zwrócić uwagę, że jest to ilość gazu jaką zużyjemy na przykładowe nurkowanie... Obliczyliśmy nasze zużycie gazu w ciągu całego nurkowania wynoszące 2720 l. Pora teraz odpowiedzieć na pytanie ile gazu powinniśmy ze sobą zabrać. Jak Wam wiadomo w nurkowaniach dekompresyjnych stasujemy tzw. zasadę 1/3.

Cóż to oznacza? Otóż zawartość gazu w butli dzielimy na 3 równe części, a następnie w taki sposób planujemy nurkowanie aby 1/3 gazu zużyc na zanurzanie i wykonanie nurkowania, 1/3 na wynurzanie, a kolejną 1/3 na tak zwane "w razie co". Czyli przy prawidłowo zaplanowanym i zrealizowanym nurkowaniu na powierzchni powinna nam pozostać co najmniej 1/3 gazu jaki zabraliśmy ze sobą pod wodę.

czyli dla naszego przykładu....

2720 l. - gaz zużyty na nurkowanie 2720/2= 1360 l. - tyle gazu powinno nam zostać (1/3 )

Czyli 2720 l. + 1360 l.= 3980 l., co nam da w zaokrągleniu 4000 l. - tyle gazu musimy zabrać ze sobą pod wodę.

Tj. 4000 l. / 200 bar = 20 l. - czyli zestaw 2x10 l.

Chciałbym zwrócić Waszą uwagę, że nurkowanie jest sportem partnerskim... więc w naszych obliczeniach musimy uwzględnić również naszego partnera... i tutaj pojawia się mały problem... jeśli RMV partnerów jest takie same, to obliczenia się nie zmienią, ale co w przypadku, gdy RMV partnera jest większe od naszego?

Otóż wówczas do naszego zużycia musimy dodać 1/3 zużycia partnera !!!

Pokażmy to na przykładzie...

2720 l. - to nasze zużycie (nurek nr 1)

3400 l. - to zużycie naszego partnera (nurek nr 2), czyli 1/3 partnera wynosi 1700 l. Tak więc ile gazów bierzemy pod wodę?

2720 l. + 1700 l.= 4420 l. tj. 4420 l./200 bar = 22,1 l czyli zestaw 2x12 l. - tyle bierze nurek nr 1.

3400 l = 1700 l. = 5100 l tj. 5100 l./ 200 bar = 25,5 l, czyli zestaw 2x15 - tyle bierze nurek nr 2.

Planowanie gazów dekompresyjnych

No dobrze a jak planujemy gazy dekompresyjne? Zacznijmy od tego co to jest gaz dekompresyjny. Jest to gaz zabierany pod wodę w dodatkowej, z reguły bocznej butli, którego jak sama nazwa wskazuje używamy do dekompresji. Najczęściej gazem tym jest jakiś nitrox - co pozwala nam skrócić dekompresję. Ok... skoro już przypomnieliśmy sobie co to jest gaz dekompresyjny zastanówmy się ile gazu powinniśmy wziąć pod wodę.

Obliczenia zużycia dokonujemy ta sama metodą co dla gazu dennego mnożąc RMV przez ciśnienie absolutne na danej głębokości i czas przebywania na niej. Następnie sumujemy wszystkie składowe i wychodzi nam jakieś zużycie gazu... niech to będzie to 1000 l. I co teraz? Czy doliczamy 1/3 (naszą lub partnera)? Nie... tutaj obowiązują trochę inne zasady.

Ponieważ gaz dekompresyjny służy nam tylko i wyłącznie do odbycia dekompresji doliczając zapas musimy uwzględnić utratę gazu przez partnera, a co za tym idzie konieczność "podzielenia się" naszym gazem. Tak więc w tym przypadku obowiązuje zasada 1/2, czyli zużywamy tylko polowe gazu.

Obowiązuje tu również zasada związana ze zużyciem partnera. Jeśli partner ma wyższe zużycie od nas to doliczamy jego 1/2.

Przykład

1000 l. - nasze zużycie gazu dekompresyjnego, kolejny 1000 l. to nasza 1/2, czyli razem musimy zabrać 2000 l .gazu dekompresyjnego, tj. 2000 l./200 bar = 10l.

ale...

1500 l. - zużycie naszego partnera, wiec jego 1/2 wynosi 1500 l., więc partner musi zabrać 3000 l , a nurek zużywający 1000 l. musi zabrać ze sobą 1000 l. + 1500 l. = 2500 l.

MOD, END, EAD, CNS

Postaram się przedstawić Wam zasady, które żądzą doborem gazów w nurkowaniu. Wyjaśnimy sobie parę "magicznych" pojęć takich jak MOD, END, EAD i CNS oraz ich wpływ na dobór takiego a nie innego gazu. Policzymy oczywiście parę przykładów wyjaśniających te pojęcia i ich wpływ na gaz wybrany do wykonania nurkowania. Rozważania te będą wymagały przypomnienie sobie informacji odnośnie działania na nasz organizm różnych gazów, głównie tlenu i azotu.

Na wstępie zajmiemy się pojęciem MOD i co się z tym wiąże z wpływem tlenu na organizm nurka.

Na początek co to jest MOD?

MOD to angielski skrót od wyrażenia Maximum Operating Depth oznaczającego po polsku Maksymalną Głębokość Operacyjną, co w tłumaczeniu na "ludzki" oznacza maksymalną głębokość na jakiej wolno nam użyć do oddychania danego gazu.

No dobrze, ale skąd to się nam bierze?

Pojęcie MOD-u jest nierozerwalnie związane z wpływem tlenu na nasz organizm, a konkretniej z wpływem tlenu pod podwyższonym ciśnieniem.

Jak wszyscy wiemy (a jak ktoś nie wie dlaczego, to proszę poczekać na część poświęconą CNS) tlen pod pewnym ciśnieniem parcjalnym jast dla naszego organizmu ZABÓJCZY...

Różne organizaje nurkowe przyjmują różne poziomy dopuszczalnego ciśnienia parcjalnego tlenu kształtujące się z reguły pomiędzy 1,4 ata a 1,6 ata (dlaczego wyjaśnię przy części powięconej CNS).

Na razie w skrócie...

Ja osobiście przy nurkowaniu jako nieprzekraczalną granicę przyjmuję ciśnienie parcjalne tlenu na poziomie 1,4 ata gdy wykonuję lekką pracę (czyli po prostu pływam) i 1,6 ata na dekompresji (wtedy właściwie się nie ruszam), przy wykonywaniu ciężkiej pracy podwodnej zalecam nie przekraczać ciśnienia parcjalnego tlenu na poziomie 1,2 ata.

No dobrze czyli co to oznacza...

Załóżmy, że wykonujemy zwykłe standardowe nurkowanie i jako max ppO2 (ciśnienie parcjalne tlenu) przyjmuję 1,4 ata.

Przykład 1.

W butlach mam EAN 36, jak głęboko mogę zanurkować z takim gazem, czyli jaki jest mój MOD?

EAN 36 to innymi słowy nitrox o zawartości tlenu 36%, czyli ppO2=0,36 ata - na powierzchni chcemy się dowiedzieć na jakiej głębokości ppO2 osiągnie 1,4 ata

Dla przypomnienia...

Ciśnienie powietrza na powierzchni morza wynosi 1 ata i co każde 10 m głębokości zwiększa się o kolejną 1 ata...

Nas interesuje jedynie tlen, którego ciśnienie parcjalne w naszym przykładzie na powierzchni morza wynosi 0,36 ata, a na głębokości 10 m - 0,72 ata 20 m - 1,08 itd... mam nadzieję, że wszyscy pamiętają te zależności...

Wracając do naszego przykładu...

Musimy ułożyć proporcję (poziom szkoły podstawowej )

1 ata/ 0,36 ata - takie ppO2 panuje na powierzchni, czyli przy ciśnieniu 1 ata = x ata/ 1,4 - takie ppO2 ma panować na szukanej przez nas głębokości.

czyli

1ata/0,36 ata = x ata/1,4 ata

stąd

x ata * 0,36 ata = 1 ata * 1,4 ata

więc

x = 1,4/0,36 = 3,88 - co to nam oznacza?

ano że nasze ppO2 osiągniemy na głębokości odpowiadającej cisnieniu 3,88 ata.

No dobrze, a na jakiej głebokości panuje takie ciśnienie?

Pamiętając o tym, że na powierzchni mamy ciśnienie 1 ata i co każde 10m głębokości przybywa nam 1 ata możemy szybko obliczyć... [3,88 ata - 1] *10 = 28 m (odejmujemy 1 ata ciśnienia na powierzchni i mnożymy przez 10 oznaczające metry, co które przyrasta nam 1 ata ciśnienia).

Tak więc mając w butlach EAN 36 nie możemy w czasie nurkowania przekroczyć głębokości 28 m... czyli nasz MOD = 28

Przykład 2

No dobrze a teraz chcielibyśmy zanurkować na głębokość 35 metrów, czyli MOD = 35.

Jaki dobrać gaz aby nie przekroczyć założonego ppO2 = 1,4 ata?

Po pierwsze musimy pamiętać, że na głebokości 35 m panuje ciśnienie absolutne 4,5 ata (1 ata za każde 10 m głębokości + 1 ata ciśnienia na powierzchni - jasne?)

Tak więc znowu powrót do podstawówki i układamy proporcję...

4,5 ata/1,4 ata - takie maksymalne ppO2 chcemy mieć na głębokości 35 m ( czyli 4,5 ata) = 1 ata/x ata - takie ppO2 będzie na powierzchni (czyli 1 ata)

stąd

4,5 ata/1,4 ata = 1 ata/ x ata

czyli

4,5 * x = 1 * 1,4

więc

x = 1,4/4,5 = 0,31 - takie ciśnienie parcjalne tlenu powinna mieć nasza mieszanina na powieżchni, czyli powinna się składać w 31% z tlenu... taką mieszaniną np. jest EAN 31

PLANOWANIE MIESZANKI

Zajmiemy się teraz drugim parametrem ograniczającym nam dobór mieszanki oddechowej, tym razem ze względu na naszą zdolność postrzegania i działania pod wodą czyli efekt narkotyczności.

Parametrem określającym nam narkotyczność jest END - Equivalent Narcosis Depth, co po naszemu znaczy Ekwiwalentna (tzn. rownoważna) Głębokość Narkotyczna, co należy rozumieć, że "czujemy się" tak jak na takiej głębokości. Czyli np. END = 30 na glebokosci 60 m oznacza, że "czujemy sie" tak jakbysmy byli na 30 m.

No dobrze a co to jest ta narkotyczność?

Nie wnikając zbytnio w szczegóły (mam nadzieję, że uda mi się namówić Agatkę do napisania czegos na ten temat w medycynie) każdy gaz ma "jakieś" właściwości narkotyczne, które wzratają wraz ze wzrostem ciśnienia parcjalnego. W najprostrzym przykładzie powietrza, takim gazem jest azot.

Dla uproszczenia rachunków przyjmuje, ze powietrze składa się z 21% tlenu i 79% azotu.

Przykład 1.

Jaki będzie END dla EAN 32 na 30 m?

W EAN 32 mamy 68% azotu, czyli ppN na 30 m = 0,68 * 4 = 2,72 - takie ppN mamy na 30 m więc

END = 2,72/0,79 = 3,44 - czyli 24 m (0,79 to ppN w powietrzu na powierzchni)

Tzn. że nurkując na 30 m na EAN 32 będziemy się "czuć" jak na 24 m.

Przykład 2.

Załóżmy sobie, że akceptowany przez nas poziom narkotyczności wynosi 30 m (co jest zgodne z zaleceniami większości organizacji nurkowych).

Zakładając, że gazem narkotycznym jest tylko azot (co niekoniecznie jest prawdą, ale o tym później) obliczmy sobie jakie max ciśnienie parcjalne azotu dopuszczamy dla naszych nurkowań.

czyli nasz

ppN = 0,79 * 4 = 3,16 - na 30 m bedziemy mieli takie ciśnienie parcjalne azotu, czyli azot pod ciśnieniem max. 3,16 ata powoduje akceptowany przez nas efekt narkotyczności.

Przykład 3.

No to teraz chcemy zanurkować na 50 m, ale END ma być równy 30 m. czyli na głębokości 50 m. ppN = 3,16 ata

Aby wiedzieć jaka mieszanka spełni nasze założenie (END = 30) musimy obliczyć jakiemu ciśnieniu parcjalnemu azotu na powierzchni odpowiada nasze założone ppN.

Czyli

3,16/6ata = 0,53 - tyle azotu powinnobyć w naszym gazie (53 %)

Co to nam oznacza?

Ano, że 47% mieszaniny powinno zajmować "coś" innego

No dobrze, ale co?

Napewno tlen, w końcu musimy czymś oddychać.

No ale pamiętamy z wcześniejszej części, że max. ppO2 = 1,4 ata czyli dla 50 m 1,4/6 = 0,23 - tyle max tlenu może być w naszej mieszaninia (23%) a więc "brakuje nam do 100%

100% - (53% + 23%) = 100% - 76% = 24%

Tak więc musimy dodać do naszej mieszaniny 24% "czegoś"

Tym "czymś" w nurkowaniu jest hel. Dlaczego?

Ano dlatego, że potencjał narkotyczny helu jest dużo niższy. W pewnym uproszczeniu możemy przyjąć, że hel jako gaz obojętny nie jest narkotyczny. I tym oto "magicznym" sposobem powstała nam miesznina 3 gazów: Tlenu (23%), Helu (24%) i azotu (53%) zwana trimiksem. Ok... zapamiętajmy sobie głębokość 50 m i gaz zwany tx23/24 - zwyczajowo podajemy w zapisie frakcje tlenu i helu - azot przy pomocu odejmowania można sobie obliczyć. Gaz obliczony w taki sposób dla danej głębokości nazywamy best mix. W nurkowaniu, z różnych powodów, używa się również mieszanek standardowych dla różnych przedziałów głębokości.

No ale byloby za prosto gdyby to było wszystko

Otóż się okazuje, że tlen jest również narkotyczny!!!

Wg książki "The Physiology and Medicine of Diving" napisanej przez Petera Bennetta i Davida Elliota, wyd. 4 W.B Saunders Company Ltd, London 1993 dla tlenu przyjmujemy współczynnik narkotyczności równy narkotyczności azotu (współczynnik = 1)

czyli

Przykład 4.

w naszym przykładzie tx 23/24 głębokość 50 m, w takim ujęciu END się zmieni...

0,53 + 0,23 = 0,76 - taka frakcja gazu będzie narkotyczna,

więc na głębokości 50 m będzie to

0,76 * 6 = 4,56 - ciśnienie parcjalne gazów narkotycznych

Czyli nasz END wyniesie

4,56/0,79 = 5,77 - co nam odpowiada głębokości 47 m!!!

ale, ale... nie jest tak źle...

skoro zakładamy, że tlen jest narkotyczny to musimy być konsekwentni...

w powietrzu też jest narkotyczny, więc narkotyczne nie jest 79% powietrza (azot) tylko 100%.

Tak więc w naszym przykładzie END = 4,56/1 = 4,56 czyli 35 m.

A wiec jednak troche się ten trimix przydał

Przykład 5.

Obliczamy best mix dla nurkowania na 50 m, zakładając narkotyczność azotu i tlenu i END = 30. Kwestia zawartości procentowej tlenu nam się nie zmieni i nadal będzie to 23%

A co z azotem?

Po pierwsze, musimy pamiętać, że skoro akceptujemy narkozę na poziomie 30 m dla powietrza, to zmieni nam się dopuszczalne przez nas ciśnienie gazu, gdyż w powietrzu tlenu i azotu jest mniej więcej 100%. Jeśli tak to nieprzekraczalną barierą dla nas jest ciśnienie parcjalne azotu i tlenu w sumie na poziomie 4 ata.

więc obliczamy...

6*(0,23 +x) = 4 - na głębokości 50 m (6ata) Tlen (0,23) + azot (x) ma mie przekroczyć 4 ata, czyli

0,23 + x = 0,66

x = 0,43 - tyle w naszej mieszanini może być azotu (43%)

No to obliczamy hel...

1 - (0,23 + 0,43) = 0,34 - a tyle helu (34%)

no i co nam wyszło?

nasz best mix to tx23/34, dla porównania w przykładzie nie zakładającym narkotyczności tlenu naszym best mixem był tx 23/24...

Aby jeszcze utrudnić....

Hel też jest narkotyczny!!!

Wg książki "The Physiology and Medicine of Diving" napisanej przez Petera Bennetta i Davida Elliota, wyd. 4 W.B Saunders Company Ltd, London 1993 dla helu przyjmujemy współczynnik narkotyczności równy 0,23 narkotyczności azotu (współczynnik = 0,23)

No to poobliczajmy

Przykład 6.

Obliczmy END dla naszego pierwotnego miksu tx23/24 na 50 m, zakładając narkotyczność wszystkich trzech składników trimiksu

END = 6*(0,23 +0,53 + {0,23 * 0,24})/1 = 6*0,81 =4,86 - czyli 38,6 m

Jak widac zakładajac narkotycznoć wszystkich 3 składników trimiksu END przesunąl się nam o prawie 10 m w dół!!!

Jaki stąd wniosek?

Ja wyciągnąłem taki, END liczę zakładając narkotyczność tlenu i azotu.

Kolejny wniosek, zakładając toksyczność tlenu nitroks nie wpływa na obniżenie narkozy. Kolejny wniosek... można zbankrutować na helu

A teraz zeby jeszcze trochę "namieszać" Wam w głowach...

Bennett uważa, że efekt narkotyczności tlenu i azotu razem jest większy niż każdego z nich osobno

Richard Pyle twierdzi, że narkotyczność tlenu i azotu zależy od składu procentowego miksu.

Zajmiemy się teraz pojęciem EAD czyli Equivalent Air Depth, co po polsku oznacza Ekwiwalentną (równoważną) Głębokość Powietrzną.

Parametr EAD używamy tylko i wyłącznie przy nurkowaniach z wykorzystaniem nitroxu. Pokazuje on odpowiednik głębokości nurkowania na powietrzu dla wykonanego przez nas nurkowania na nitroxie... uff... ciężka była ta definicja.

Postaram się wytłumaczyć na przykładzie...

Załóżmy sobie, że w butlach mamy EAN 36 i chcemy zanurkować na 20 m. Jaki będzie EAD?

Przy liczeniu EAD interesującym nas parametrem jest zawartość azotu.

Tak więc najpierw obliczamy ppN w nitroksie na głębokości 20 m

ppN = 0,64*3 = 1,92 - takie jest ppN dla naszego EAN 36 na głębokości 20 m.

No dobrze a teraz jakiej głębokości dla powietrza odpowiada to ppN?

EAD = 1,92/0,79 = 2,43 czyli 14,3 m. na taką głębokość musielibyśmy zanurkować na powietrzu żeby odpowiadało to nurkowaniu na EAN 36 na 20 m.

Do czego się nam to przydaje?

Np. do obliczania dekompresji posiadając tylko standardowe tabele powietrzne...

W naszym przykładzie bierzemy standardowe tabele powietrzne i sprawdzamy jaką dekompresję musielibyśmy wykonać dla nurkowania na 15m z czasem dennym 20 minut.

Ot i cała filozofia...

Na koniec oczywiście małe zadanko dla Was

Nurkujemy na 30m z czasem dennym 20 min. Jaki nitrox? Jaki EAD? Jaka dekompresja na podstawie tabel Buhlmanna?

No i został nam jeszcze CNS a potem niespodzianka

Zacznijmy od definicji co to jest CNS... a właściwie CNS Oxygen Toxicyty

CNS - czyli Central Nervous System co po polsku oznacza nam Centralny Układ Nerwowy, Oxygen Toxicyty czyli Toksyczność Tlenowa.

Innymi słowy skrót CNS rozumiemy jako toksyczne działanie tlenu na Centralny Układ Nerwowy.

Jak wszyscy wiecie, tzn. mam nadzieje że wiecie, toksyczne działanie tlenu na nasz układ nerwowy uzależnione jest od tego, pod jakim ciśnieniem parcjalnym ten tlen dostarczamy do organizmu.

Aby w skrócie przypomnieć podstawowe informacje...

Przy ciśnieniu parcjalnym tlenu poniżej 0,5 bara nie stwierdzono toksycznego działania na nasz Centralny Układ Nerwowy. Dlatego przyjmuje się, że ze względu na CNS możemy przebywać pod ppO2 nieskończenie długo.

CNS mierzymy w procentach. Maksymalna "dawka" to 100 % jednakże staramy się tak planować nasze nurkowania, aby nie przekraczać 80 %.

Przyrost CNS na minutę ukazuje nam poniższa Tabelka

Oglądając tą tabelkę warto zwrócić uwagę, że przyrost CNS na minutę nie jest funkcję liniową. Myślę, że przyglądając się tej tabelce już rozumiecie, dlaczego w nurkowaniu przyjmujemy jako maksymalny limit ppO2 w czasie pobytu na dnie 1,4 bara, a w czasie dekompresji 1,6 bara. Szczególnie zwracam uwagę na graniczną wielkość 1,6 bara i konsekwencje jej nawet niewielkiego przekroczenia w kontekście przyrostu CNS.

Zwróćcie uwagę co się dzieje, jak przy wykonywaniu akcelerowanej dekompresji na 100% O2 będziemy mieć problemy z pływalnością i spadniemy na 7 m... nasze ppO2 wyniesie wówczas 1,7 bara, co oznacza, że w przeciągu minuty będzie nam przyrastać aż 10% CNS na minutę !

No dobra ale jak liczymy ten CNS?

Zadanie:

Obliczmy sobie CNS dla 24 minutowego pobytu na 30m na EAN 30.

Tak wiec ppO2 dla EAN 30 na 30 metrach wynosi 0,3 * 4 bar = 1,2 bar

Teraz odszukujemy sobie w naszej tabelce przyrost CNS dla ppO2 = 1,2 i mamy 0,47 % CNS/min to nam daje 24 min * 0,47 % CNS/min = 11,28 % CNS - tak więc do naszej granicy bezpieczeństwa mamy jeszcze daleko...

A jakbyśmy na tym samym EAN 30 zanurkowali na 40 m?

ppO2 dla 40 m wynosi 0,3 * 5 bar = 1,5 bar

patrzymy w tabelkę i liczymy dalej...

24 min * 0,83 % CNS/min. = 19,92 % CNS

No dobrze, a gdyby nam przyszło do głowy (proszę tego w żadnym wypadku nie robić, gdyż grozi to śmiercią!) zanurkować na tym EAN 30 na 50 m?

ppO2 dla 50 m wynosi ) 0,3 * 6 = 1,8 bar!!! patrzymy w tabelkę...

24 min * 50 % CNS/min = 1200 % CNS - jesteśmy martwi!!! najprawdopodobniej już po 2 minutach!!!

Warto jeszcze zwrócić uwagę na nurkowania powtórzeniowe otóż w przypadku CNS mamy taką zasadę, że co każde 90 min, "znika" nam połowa obecnego nasycenia CNS.

Np mamy 60 % CNS... po 90 min mamy 30 % po kolejnych 90 min. 15 %, po kolejnych 7,5 % itd...

Mam nadzieję, że wszystko jasne!

A teraz zadanie do rozwiąznaia dla Was:

Na podstawie poniższego wykresu, obrazującego nam nurkowanie, proszę wypełnić tabelkę.

Instrukcja obsługi tabelki...

Np. zanurzamy się na 40 m z prędkością 10 m/min, czyli przez 4 min. więc do obliczeń przyjmujemy, że zanurzanie przez 4 min na 40 m jest równe pobytowi przez 4 min. na 20 m.

Wynurzanie obliczamy w sposób analogiczny.